Belastingvrij aandelen schenken aan uw kinderen?

Als een aandeelhouder aandelen van zijn vennootschap aan zijn kinderen wil schenken, is dat in principe niet belastingvrij. Toch zijn er een aantal manieren om schenkbelasting te vermijden.

Eerste mogelijkheid: schenking van een familiale vennootschap

De schenking van aandelen moet voor een Belgische notaris gebeuren. In principe moeten de kinderen van de aandeelhouder-schenker daarop dan schenkbelasting betalen, in Wallonië en Brussel schenkingsrechten genoemd. Het tarief bedraagt 3% in Vlaanderen en Brussel en 3,3% in Wallonië. In alle drie de gewesten geldt er echter een gunstregeling voor de schenking van aandelen van een familiale vennootschap.

Een familiale vennootschap is een vennootschap waarvan de aandelen (Vlaanderen, Brussel) of de stemrechten (Wallonië) voor ten minste 50% in handen zijn van u en uw directe familie, lees: uw partner, (klein)kinderen en/of hun partner, ouders, broers en zussen en/of hun partner en hun kinderen. Uw vennootschap moet een nijverheids-, handels-, ambachts- of landbouwactiviteit of een vrij beroep als activiteit hebben. De vrijstelling blijft maar behouden als uw vennootschap gedurende nog drie jaar (Vlaanderen, Brussel) of vijf jaar (Wallonië) na de schenking actief blijft, haar werkelijke zetel in de EER houdt en haar kapitaal niet vermindert.

Het belangrijkste voordeel van de schenking voor een Belgische notaris is dat de aandelen definitief vrijgesteld zijn van erfbelasting (Vlaanderen) of successierechten (Wallonië, Brussel). Zelfs als u de dag na de schenking zou overlijden, moeten de aandelen niet meer aan de nalatenschap toegevoegd worden om erfbelasting of successierechten op te berekenen. Een ander voordeel is dat u aan een schenking voor een notaris bepaalde voorwaarden kunt toevoegen die niet mogelijk zijn via bv. een bankgift. Denk daarbij bv. aan een voorbehoud van vruchtgebruik of een restschenking.

In Vlaanderen en Brussel is niet vereist dat alle aandelen geschonken worden, of een bepaald minimaal percentage. Het is dus perfect mogelijk om nu bv. slechts 5%, 30% of 75% van de aandelen te schenken met toepassing van de gunstregeling en later nog een deel. In Wallonië moeten de geschonken aandelen wel ten minste 10% van de stemrechten op de algemene vergadering vertegenwoordigen.

Tweede mogelijkheid: aandelen schenken voor een Nederlandse notaris

Aandelen, tenzij ze zgn. gedematerialiseerd zijn, moeten voor een notaris geschonken worden, maar die notaris hoeft niet Belgisch te zijn. Een buitenlandse, meestal Nederlandse notaris, is dus perfect mogelijk.

Het grootste voordeel van een schenking voor een buitenlandse notaris is dat er dan geen schenkbelasting moet betaald worden door de kinderen, ook als de voorwaarden voor de schenking van een familiebedrijf niet vervuld zijn Daarnaast kunnen er, net als voor een Belgische notaris, schenkingsmodaliteiten ingelast zoals voorbehoud van vruchtgebruik, restschenking, enz..

Het belangrijkste nadeel is dat wanneer de schenker overlijdt binnen een bepaalde termijn na de schenking, de geschonken aandelen bij de nalatenschap gevoegd worden en de kinderen  dus erfbelasting of successierechten  moeten betalen. Deze termijn bedraagt drie jaar, of in Vlaanderen, voor schenkingen van aandelen van een familievennootschap, zeven jaar.

Derde mogelijkheid: vermomde schenking

Hierbij worden noch aandelen, noch geld, geschonken maar worden de aandelen aan de kinderen verkocht. Later scheldt de aandeelhouder dan de verkoopprijs aan zijn kinderen kwijt. Volgens de rechtsleer en rechtspraak is zo’n vermomde schenking niet nietig. Zijn er echter inbreuken gemaakt op erfrechtelijke regels, bv. inzake het reservataire deel voor elk van uw kinderen, dan moeten die wel gecorrigeerd worden. 

De kinderen betalen hier geen schenkingsrechten. Er is ook geen notaris nodig.

Ook bij een vermomde schenking speelt de termijn van drie of zeven jaar na de schenking, te rekenen vanaf de kwijtschelding van de verkoopprijs. Een vermomde schenking is ook niet aan te raden als er meerdere kinderen zijn en de vermomde schenking tot discussie tussen hen zou kunnen leiden.

Vierde mogelijkheid: via een hand- of bankgift het geld voor de aandelen schenken

Bij deze schenkingstechniek worden de aandelen zelf niet geschonken, maar wel een geldsom gelijk aan de waarde van de aandelen die de schenker wil overdragen. Dat gebeurt dan via een zgn. handgift van cash geld of een bankgift van rekening naar rekening. Daarna worden aan de kinderen de aandelen verkocht die zij dan vervolgens terugbetalen met het geld dat ze van schenker gekregen hebben.

Het grote voordeel is dat er geen schenkingsrechten verschuldigd zijn en er geen beroep moet gedaan worden op een notaris. De verkoopovereenkomst van de aandelen kan o.m. door een boekhouder/accountant opgesteld worden.  Ook hier geldt echter een termijn dat de schenker nog in leven moet blijven na de schenking vooraleer ze definitief vrijgesteld is van erfbelasting of successierechten, zelfs al gebeurt de schenking voor een Nederlandse notaris Voor een hand- of bankgift van geld bedraagt die termijn drie jaar.

Overzicht